IPO (Initial Public Offering) to sytuacja, w której prywatna spółka po raz pierwszy zaczyna oferować swoje akcje na giełdzie publicznej. IPO przeprowadzane jest zazwyczaj po kilku latach działalności spółki, a jego celem jest pozyskanie dodatkowego kapitału na dalszy rozwój przedsiębiorstwa.

Jak wygląda proces wejścia na giełdę?

Proces wejścia na giełdę jest czasochłonnym przedsięwzięciem i może zająć nawet do kilku lat. 

Pierwszym krokiem jest wybór banku inwestycyjnego, który przygotuje IPO. W procesie emisji akcji może brać udział kilka banków, ale wybrany zostaje jeden główny, który poprowadzi księgę popytu. Patrząc pod względem wartości IPO z 2021 roku najczęściej wybieranymi bankami były Goldman Sachs – 49 mld USD, Morgan Stanley – 41 mld USD oraz Citi – 34 mld USD. 

Następnym posunięciem jest wstępna wycena obecnej wartości przedsiębiorstwa. Sprawdzana jest także kondycja całego rynku, a w międzyczasie przeprowadzane jest badanie due diligence spółki. 

Dalszymi czynnościami są przygotowanie prospektu emisyjnego oraz dopięcie wszystkich pozostałych formalności związanych z rejestracją.

Po zatwierdzeniu oferty publicznej przez organy nadzoru, spółka ustala cenę ofertową oraz dokładną liczbę akcji, które mają być wyemitowane. 

Od tego momentu przedsiębiorstwo starające się wejść na giełdę rozpoczyna, wraz z bankiem inwestycyjnym, tzw. road show, którego celem są spotkania na żywo i zachęcanie klientów do inwestycji. Na tej podstawie następuje określenie finalnej listy podmiotów zainteresowanych objęciem udziałów, które następnie przyznawane są inwestorom w dniu IPO.

Od dnia debiutu firma zaczyna być notowana na giełdzie publicznej i możliwy staje się obrót jej akcjami za pośrednictwem tradycyjnych brokerów giełdowych.

Aby inwestor indywidualny mógł zapisać się na pierwszą ofertę publiczną teoretycznie wystarczy posiadać otwarty rachunek maklerski u amerykańskiego brokera, ale w praktyce często wymagana jest minimalna kwota inwestycji na poziomie kilkuset tysięcy dolarów. 

Największa oferta publiczna w historii

Piąta największa firma na świecie, czyli saudyjski koncern paliwowo-chemiczny Saudi Aramco, który zaspokaja ponad 10% światowego zapotrzebowania na ropę naftową, wszedł na giełdę Saudi Stock Exchange Tadāwul w 2019 roku. Wycena wyniosła 1,7 bln USD, a spółka pozyskała 29,4 mld USD. Było to największe dotychczas IPO w dziejach rynków finansowych.

Długa historia IPO

Najwcześniejszą formą publicznego oferowania akcji były spółki publicani w latach rzymskiej republiki. Akcje dzielono na tzw. partes, które następnie zostały sprzedane inwestorom publicznym. Handlowanie nimi odbywało się na Forum nieopodal świątyni Castor i Pollux. 

Nie sięgając jednak tak daleko, pierwszym państwem wprowadzającym oferty publiczne była Holandia, która w 1602 roku zaoferowała inwestorom akcje Holenderskiej Kompani Wschodnioindyjskiej. Poza akcjami Kompania Wschodnioindyjska wyemitowała również obligacje korporacyjne. 

Pierwszym IPO w Stanach Zjednoczonych była natomiast oferta Bank of North America w 1783 roku. 

W 2021 roku na całym świecie zadebiutowało 2850 spółek. Wartość pozyskanego kapitału wyniosła ponad 600 mld USD.